استریم صدای بدون کاهش کیفیت از رکورد اصلی یا Lossless ممکن است تا زمانی که به گوش شما برسد ،افت کیفیت صدا داشته باشد. تا زمانی که این مطلب را مطالعه نکرده‌اید برای تجهیزات صوتی های رزولوشن هزینه نکنید. در این مطلب با مفهوم رزولوشن در صدا و ویژگی تجهیزات صوتی Hi-Res آشنا می‌شویم.
های رزولوشن در موسیقی چیست
های رزولوشن یا Hi-Res استانداردی برای کیفیت فایل‌های صوتی دیجیتال است که توسط شرکت Sony ساخته شده‌است؛ این استاندارد برای دستگاه‌های پخش صدا مانند اسپیکرها و هدفون‌ها نیز وجود دارد و اگر برندی تجهیزات صوتی های رزولوشن تولید کند، باید استاندارد و گواهی Hi-Res بودن محصول خود را از شرکت Sony دریافت کند.
فایل موسیقی های رزولوشن به فایلی گفته می‌شود که مشخصات فشرده‌سازی آن بالاتر از مشخصات فایل WAV در CD که برابر با 16Bit و 44.1kHz است گفته می‌شود؛ هر فایل صوتی که کیفیت بالاتر از این مقدار را داشته باشد، های رزولوشن محسوب می‌شود.
گوش دادن به موسیقی مورد علاقه تان با بالاترین کیفیت صدای ممکن بسیار لذت بخش است. ممکن است تا شما موسیقی خود را با استاندارد Hi-Res دانلود کنید که bitrate و sampling rate بسیار بالا داشته باشند؛ اما فاکتورهای بسیاری بین دستگاه پخش تا اسپیکرها یا هدفون شما وجود دارد که باعث کاهش جزئیات فایل منتقل شده و کاهش کیفیت صدای نهایی می‌شود.
گوش دادن به موسیقی های رزولوشن تنها به سادگی دانلود فایل‌ها با فرمت Flac یا میزانی هزینه بیشتر ماهانه برای سرویس استریمینگ موسیقی نیست و اگر موارد زیر را در هنگام پخش موسیقی رعایت نکنید حجم دستگاه خود را بیهوده پر کرده‌اید یا هزینه اضافی را پرداخت کرده‌اید.
اما قبل از آن باید تا با مفهوم موسیقی دیجیتال و نحوه تولید، فشرده‌سازی و بازسازی آن آشنا شوید.
آنالوگ به دیجیتال به آنالوگ
صدا آنالوگ است و تبدیل آن به یک فایل دیجیتال در هنگام ضبط امکان ذخیره‌سازی آن را در یک هارد درایو یک پخش آن توسط تلفن همراه شما را ایجاد می‌کند. بعد از آن برای این که از یک درایور هدفون یا اسپیکر صدا خارج شود این فایل دیجیتال باید دوباره تبدیل به یک سیگنال آنالوگ، که مجموعه‌ای از جریان‌های AC با فرکانس‌های مختلف است، شود.
مرسوم‌ترین پروسه تبدیل یک سیگنال آنالوگ به دیجیتال Pulse Code Modulation یا PCM نام دارد و نحوه کار این پروسه این است از موج صوتی یا سیگنال صوتی که مجموعه‌ای از موج‌های صوتی با فرکانس‌های مختلف است نمونه برداری می‌کند، مانند این که از هر لحظه از این سیگنال اسکرین شات بگیرد.
سمپلینگ ریت (Sampling Rate) چیست
هزاران نمونه از سیگنال برای نمونه برداری کامل از یک ثانیه موسیقی مورد نیاز است و هرچه تعداد این اسکرین شات‌ها یا نمونه‌ها در یک ثانیه از موسیقی بیشتر باشد، در هنگام بازسازی سیگنال آنالوگ می‌توان سیگنال را با دقت بالاتری تولید کرد و کیفیت صدای بهتری داشت.
به تعداد این نمونه‌ها Sampling Rate گفته می‌شود و در واحد کیلوهرتز (kHz) اندازه‌گیری می‌شود؛ به این معنا که از هر ثانیه از موسیقی چند هزار نمونه دریافت شده است.
پرکاربردترین میزان‌های سمپلینگ ریت شامل 8kHz برای نمونه برداری از صدای تماس تلفنی (عدم نیاز به بالاترین کیفیت و اولویت داشتن حجم کم در هنگام مخابره سیگنال)، 44.1kHz برای سمپلینگ ریت فایل موسیقی در CD و 192kHz برای فایل صوتی فیلم در DVDهای اصلی است.
بیشتر بخوانید: سوراند ساند چیست
البته میزان نمونه برداری به صورت تئوری با تجهیزات امروزی و پردازشگرهای قدرتمندی که در آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌تواند بسیار بالاتر هم باشد؛ اما از نقطه‌ای به بعد افزایش کیفیت بازتولید سیگنال توسط گوش انسان غیر قابل تشخیص خواهد بود.
سمپلینگ ریت تعداد نمونه برداری انجام شده از هر ثانیه موسیقی را نشان می‌دهد، اما تنها یکی از 3 عدد حائز اهمیت در تعیین میزان کیفیت فایل موسیقی دیجیتال است. Bitdepth یا عمق موسیقی نیز یکی از موارد قابل اندازه‌گیری و مهم در یک فایل موسیقی است.
بیت ریت (Bitrate) چیست
Bitdepth یک عمق بیت میزان بلندی صدا در هر قسمت از موسیقی است، به عنولن مثال یک ارکستر را تصور کنید که شروع به پخش با صدایی نزدیک به سکوت کامل می‌کند و یک پایان طوفانی با حجم صدای بسیار زیاد دارد.
برای دستیابی به این اطلاعات در سیگنال صوتی باید تا در هنگام ضبط علاوه بر فرکانس‌های موجود در صدا، بلندی صدای هر فرکانس نیز اندازه‌گیری و ثبت شود.
هرچقدر Bit rate فایل موسیقی شما بیشتر باشد، میزان اختلافی که می‌تواند در بلندی صدای قسمت‌های مختلف موسیقی وجود داشته باشد، بیشتر خواهد بود و به موسیقی ضبط شده و طبیعی خود نزدیک‌تر خواهد بود.
در حقیقت Bit rate تعداد پله‌های مختلف بلندی صدا در یک فایل موسیقی را مشخص می‌کند و محاسبه آن بر اساس 2 به توان عدد Bit rate فایل شماست.
به عنوان مثال یک فایل 4Bit دارای 16 پله بلندی صدا خواهد بود در حالی که یک فایل 16Bit دارای بیشتر از 65،000 پله و یک فایل 24Bit دارای بیشتر از 16،000،000 پله بلندی صدا خواهد بود.
Bitrate در فایل‌های موسیقی دیجیتال با ضرب عدد Bit Rate در Sampling Rate و سپس ضرب عدد حاصل از آن در تعداد کانال‌های موسیقی فایل انجام می‌شود. (اکثر فایل‌های موسیقی به صورت دو کانال و استریو هستند)
این عدد در Kbps محاسبه می‌شود. بیشترین Bitrate ممکن برای CD با توجه به سرعت خوانده شدن فایل از آن 1,411Kbps (44,100 Hz میزان سمپلینگ ریت ضرب در 16Bit ضرب در 2 کانال) است؛ این در حالی است که فایل‌های MP3 با کیفیت خوب که ما به آن‌ها گوش می‌دهیم 320Kbps هستند.
برای اکثر افراد فایل‌های MP3 با بیت ریت 320Kbps کیفیت کافی را دارند، اما اگر از این عدد پایین‌تر برویم، کاهش کیفیت در صدا محسوس می‌شود. به صورت عمومی فایل‌های موسیقی که کیفیت بالاتری از CD را داشته باشند، های رزولوشن یا Hi-Res محسوب می‌شوند.
تفاوت فایل Lossy و Lossless
همانطور که گفتیم فایل‌های موسیقی با کیفیت بالا حجم زیادی از حافظه دستگاه را می‌برند، این حجم زیاد برای انتقال نیاز به پهنای باند بالایی نیز دارد.
Lossy Audio به معنای فایل صوتی است که فشرده‌سازی می‌شود و مقداری از جزئیات فایل اصلی را از بین می‌برد تا با کاهش حجم آن، ذخیره‌سازی و استریم آن را ساده‌تر کند، مانند MP3 که توسط بسیاری از خدمات استریمینگ موسیقی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فایل WAV یک فایل Lossless است و در حقیقت کیفیت CD است، البته که این فایل‌ها حجم بسیار زیادی در حافظه دستگاه شما خواهند گرفت؛ به عنوان مثال یک فایل WAV به صورت متوسط به ازای هر دقیقه حدود 10 مگابایت حجم می‌گیرد، این در حالی است که یک فایل MP3 با بیت ریت 320Kbps حدود 2.4 مگابایت در دقیقه و با بیت ریت 128Kbps حدود 1 مگابایت در دقیقه از شما حجم می‌گیرد.
فایل FLAC هم مانند MP3 حجم فایل را کاهش می‌دهد، اما حجم را به حدود نصف WAV می‌رساند و جزئیات سیگنال اصلی را تقریبا دست نخورده نگه می‌دارد و به این دلیل Lossless محسوب می‌شود؛ اما بیشتر کدک‌های فشرده سازی موسیقی مانند MP3 و AAC به این دلیل که فایل صوتی اصلی را به قدری فشرده می‌کنند که کیفیت آن‌ها کاهش پیدا می‌کند، کدک‌های Lossy محسوب می‌شوند.
البته دو نکته درباره موارد بالا وجود دارد:
- فایل‌های Lossy خود می‌توانند سمپلینگ ریت و بیت ریت‌های متفاوتی داشته باشند و فایل‌های Lossy با کیفیت بالا هم وجود دارند.
- امکان ایجاد فایل‌های Lossless از فایل‌های Lossy نیز وجود دارد، اما کیفیت اولیه به آن‌ها باز نمی‌گردد و صرفا با توجه به کدک فشرده‌سازی خود حجم بالاتری دارند؛ فایل‌های Lossless خود را از منابع معتبر دانلود کنید.
پس در نتیجه فایل Lossless به فایلی گفته می‌شود که فشرده‌سازی نشده باشد یا با انکد مناسب بتوان بدون از دست رفتن جزئیات صدا آن را فشرده سازی کرد و های رزولوشن در صدا به فایل‌های صوتی گفته می‌شود که کیفیتی بالاتر از 16Bit و 44.1kHz داشته باشند؛ حتی با فشرده‌سازی.
یک قانون نیز وجود دارد که هیچ یک از آن‌ها اگر اتصال خود را به کمک بلوتوث انجام داده باشید، بهترین کیفیت خود را نخواهند داشت.
بیشتر بخوانید: بلوتوث 5 چیست
مشکل اتصال صوتی وایرلس برای های رزولوشن
در حال حاضر هیچ کدک انتقال بلوتوث برای فایل صوتی که بتواند فایل‌ها را بدون از دست رفتن جزئیات مخابره کند، وجود ندارد؛ بهترین کدک‌هایی که امروزه وجود دارند AptX Lossless، LDAC و LHDC هستند، اما هیچ یک از آن‌ها واقعا Lossless نیستند و این مورد در زمانی که بخواهید با هندزفری وایرلس خود به موسیقی های رزولوشن گوش دهید، به مشکل می‌خورید.
سرویس استریمینگ Apple Music به شما این امکان را می‌دهد تا کیفیت موسیقی استریم شده از دستگاه خود را از بین گزینه‌های زیر مشخص کنید:
- AAC (16-Bit, 44.1kHz, 256kbps)
- ALAC (تا 24Bit, 48kHz)
- ALAC High Resolution (تا 24Bit, 192kHz)
فرمت ALAC فرمت Apple Lossless Audio Codec است و فرمت انحصاری اپل برای موسیقی های رزولوشن محسوب می‌شود؛ اما حتی بعد از دریافت این فایل از طریق اینترنت و سرویس Apple Music، این فایل، فایلی نیست که با هدفون یا هندزفری بلوتوث خود می‌توانید گوش کنید.
حتی اگر از هدفون و هندزفری حرفه‌ای اپل مانند AirPods Max و AirPods Pro نیز استفاده کنید؛ این دستگاه‌ها تنها از کدک‌های بلوتوث مانند AAC و SBC پشتیبانی می‌کنند و این کدک‌ها نیز Lossy محسوب می‌شوند.
بیشتر بخوانید: هدفون با امپدانس بالا چیست
بله این دستگاه‌ها فایل ALAC را اجرا می‌کنند، اما نه با کیفیت اولیه این فایل‌ها، بلکه برای امکان ارسال آن‌ها از طریق بلوتوث و به صورت زنده نیاز به فشرده‌سازی آن‌ها دارند.
به این دلیل است که می‌گویند اتصال سیمی بهتر از بی‌سیم است؛ البته به شرطی که قصد پخش کردن فایل موسیقی های رزولوشن را داشته باشید، در غیر این صورت برای پخش MP3 کیفیت 320kbps هیچ تفاوتی در استفاده از بلوتوث و سیم برای اتصال هدفون یا اسپیکر وجود ندارد.
حتی با استفاده از هدفون یا هندزفری سیم دار هم ممکن است نتوانید با کیفیت اولیه به موسیقی خود گوش دهید، به این دلیل که Apple Music مشخصات سمپلینگ ریت و بیت ریت موسیقی در حال پخش را به شما اعلام نمی‌کند.
تنها کاری که انجام می‌دهد این است که به شما می‌گوید که بهتر است تا از یک DAC یا Digital-to-analog Converter اکسترنال استفاده کنید تا بتوانید این فایل موسیقی را به صورت درست بازیابی کنید.
بیشتر بخوانید: کارت گرافیک اکسترنال یا eGPU چیست
همانطور که در ابتدای مطلب گفتیم فایل موسیقی دیجیتال فایل آنالوگی است که به دیجیتال تبدیل شده، اما حالا باید دوباره به فایل آنالوگ تبدیل شود تا توسط اسپیکر قابل پخش باشد و دستگاهی که تبدیل دیجیتال به آنالوگ را انجام می‌دهد در کیفیت سیگنال آنالوگ ساخته شده تاثیر فراوانی دارد.
در صورت عدم انجام این کار نیز با هدفون سیمدار خود کیفیت 16kHz و 44.1K را خواهید داشت که کیفیت بالایی است و Lossless است؛ اما همچنان های رزولوشن نیست.
برای گوش دادن به موسیقی از آیفون با کیفیت 24-Bit و 48kHz و بالاتر نیاز به یک DAC خوب دارید.
اگر در حال گوش دادن به فایل موسیقی های رزولوشن در لپتاپ یا تلفن همراه خود به کمک یک DAC خوب یا یک موزیک پلیر های رزولوشن که خود DAC خوبی دارد به کمک هدفون یا هندزفری با کیفیت با اتصال سیمی هستید؛ در این حالت دارید موسیقی های رزولوشن را تجربه می‌کنید.
بهترین راه برای گوش دادن به موسیقی Hi-Res به صورت وایرلس استفاده از اسپیکرهای با اتصال Wi-Fi است؛ اما اطمینانی نیست که این دستگاه‌ها از DSP یا Digital Signal Processor داخلی برای ایجاد تغییرات در فایل موسیقی (که باعث افت کیفیت آن نمی‌شود، اما جزئیات موسیقایی فایل اصلی را تغییر می‌دهد) استفاده کنند یا خیر؛ پس همچنان اتصال وایرلس بهترین گزینه موجود برای لذت بردن از موسیقی های رزولوشن بدون ایجاد هیچگونه دستگاری در سیگنال اصلی است.
در صورتی که سوالی درباره تجهیزات صوتی های رزولوشن و فایل های موسیقی Hi-Res دارید می‌توانید آن را در بخش نظرات ثبت کنید تا در اسرع وقت به سوال شما پاسخ دهیم.
