فناوری تاندربولت و داشتن تاندربولت 5 از اینتل را می‌توان به داشتن نهایت امکانات در یک لپتاپ مرتبط دانست. اتصالی با سرعت فوق‌العاده بالا و امکان انجام کارهای فراوان از طریق آن تنها با یک اتصال فیزیکی پورت تایپ سی؛ با امکان انتقال اطلاعات با سرعت بالا، اتصال مانیتورهای های-رزولوشن و امکان اتصال کارت پرافیک اکسترنال.
تاندربولت 5 جدیدترین نسخه از این فناوری است که در ادامه سال 2024 شاهد ارائه شدن لپتاپهای جدیدی با این اتصال خواهیم بود. اما فعلا قصد داریم تا با امکانات و مشخصات اتصال تاندربولت 5 آشنا شویم.
تاندربولت چیست
تاندربولت اینترفیس سخت‌افزاری است که توسط Intel توسعه یافته و به کاربران امکان اتصال تجهیزات مختلف را به کامپیوتر یا لپتاپشان می‌دهد، مانند USB با این تفاوت که تاندربولت خود USB را در بر دارد و از تجهیزات USB و چندین پروتکل دیگر نیز پشتیبانی می‌کند.
در ابتدا پورت تاندربولت را در جاهای محدودی مانند MacBook های مختلف اپل در قابل پورت Mini DisplayPort می‌دیدیم؛ اما با معرفی و ارائه تاندربولت 3، پورت اتصال فیزیکی تاندربولت نیز به تایپ سی تغییر کرد.
این تغییر در کنار ارائه شدن مک بوک‌های جدید اپل که تنها پورت اتصالشان پورت USB-C بود؛ باعث همه‌گیرتر شدن پورت تاندربولت در دیگر لپ‌تاپ‌ها و پورت تایپ سی در دیگر دستگاه‌های همراه و موبایل شد. به صوری که امروزه کمتر دستگاه همراهی را می‌بینیم که از پورت دیگری به غیر از Type-C استفاده کند.
اما پورت تایپ سی عادی و USB با پورت تایپ سی تاندربولت با وجود دارشتن ظاهری یکسان، قابلیت‌ها و مشخصات بسیار متفاوتی دارند. تاندربولت پهنای باند و سرعت انتقال فایل بسیار بالاتری از USB دارد و علاوه بر خود پروتکل USB از فناوری USB PD برای فست شارژ لپتاپ و حتی PCIe برای اتصال کارت گرافیک اکسترنال نیز پشتیبانی می‌کند.
البته با توجه به این که این فناوری توسط Intel توسعه یافته است، تنها در انحصار این شرکت و قابل استفاده در لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهایی است که از پردازنده‌های Intel استفاده می‌کنند است. و بهترین پروتکل که می‌توانید در لپتاپهای بدون تاندربولت داشته باشید در حال حاضر USB 4 است.
بیشتر بخوانید: USB 4 چیست
البته پشتیبانی شدن از دستگاه‌هایی مانند MacBook ها، iMac، Mac Pro و Mac Mini شرکت اپل را نیز توسط فناوری تاندربولت می‌بینیم و دلیل آن کمک و همکاری اپل به اینتل در زمان توسعه یافتن نسخه‌های اولیه فناوری Thunderbolt است؛ آن پرت‌های Mini DisplayPort پروتکل تاندربولت را می‌توانستید تنها در مک بوک‌ها مشاهده کنید.
نکته قابل توجه در تفاوت Thunderbolt و USB این است که برای این که پورت دستگاه شما به عنوان پورت تاندربولت شناخته شود (خصوصا ابن مورد درباره تاندربولت 4 و جدیدتر از آن صدق می‌کند) استانداردهای بالایی دارد.
به عنوان مثال اگر لپتاپ شما دارای پورت تایپ سی با پهنای باند 20Gbps باشد و از USB PD هم پشتیبانی نکند، پورت USB 4 شناخته می‌شود؛ اما می‌تواند دارای پهنای باند 40Gbps باشد و از USB PD نیز پشتیبانی کند و همچنان این پورت USB 4 است که می‌تواند مصرف کننده را گمراه کند.
اما تاندربولت 4 باید دارای حداقل 40Gbps پهنای باند باشد، از USB PD و از PCIe پشتیبانی کند تا به عنوان تاندربولت 4 معرفی شود و اگر لپتاپ شما پورت تاندربولت 4 دارد، مشخصات این پورت تعریف شده‌تر هستند.
تاندربولت 5 چیست؟
تاندربولت 5 قدم بزرگی رو به جلو برای فناوری تاندربولت است که پهنای باند اتصال شما را دو برابر تاندربولت 4 می‌کند و همچنین در مدیریت نحوه به کار گیری این پهنای باند برای اتصال نیز بسیار بهتر عمل می‌کند؛ در ادامه بهبودهای Thunderbolt 5 نسبت به Thunderbolt 4 را مطالعه می‌کنید.
پهنای باند 80Gbps دو طرفه و 120Gbps یک طرفه
بهبود بزرگ تاندربولت 5 نسبت به تاندربولت 4 افزایش پهنای باند و دو برابر شدن آن از 40Gbps به 80Gbps به صورت دو طرفه است.
به گفته دیگر می‌توان گفت که تاندربولت 5 از 4 لین دیتا برای انتقال اطلاعات استفاده می‌کند و هر یک از آن‌ها دارای پهنای باند 40Gbps به صورت یک طرفه هستند که دو عدد از آن‌ها در یک جهت و دو عدد دیگر در جهت دیگر به کار گرفته می‌شوند که پهنای باند 80Gbps را در اختیار شما قرار می‌دهند.
اما برای کاربری‌های خاص و کانفیگ‌های مشخص و محدود مانند زمان اتصال چند مانیتور با رزلوشن خیلی بالا، این ستاپ می‌تواند تغییر کند و 3 لین دیتا در یک جهت کار کنند که به شما پهنای باند 120Gbps را در یک جهت و 40Gbps را در جهت دیگر می‌دهد.
خبر خوب برای کاربران فعلی تاندربولت 4 این است که این ساختار در کابل‌های پسیو Thunderbolt 4 تا طول 1 متر نیز کار خواهد کرد و برای استفاده از این قابلیت Thunderbolt 5 نیاز به تغییر کابل تایپ سی تاندربولت خود ندارید.
تمام این بهبودهای پهنای بند در USB 4 Version 2.0 نیز وجود خواهد داشت و از پهنای باند 80Gbps به صورت دو طرفه نیز پشتیبانی خواهد کرد، اما با توجه به انعطاف پذیری بیشتر پروتکل USB نمی‌توانید همیشه بدانید که چه دستگاهی تا چه سرعتی را پشتیبانی خواهد کرد، اما در تادربولت 5 پشتیبانی از این سرعت حداقل استاندارد است.
در کنار پهنای باند افزایش یافته تاندربولت 5 از جدید ترین مشخصات پروتکل‌های DisplayPort، PCIe و USB Data Tunneling نیز پشتیبانی می‌کند. با پشتیبانی از DisplayPort 2.1 و با 80Gbps پهنای باند می‌توانید یک مانیتور 8K با رفرش ریت 60Hz را به کامپیوتر خود متصل کنید و برای تصویر دهی به آن نیاز به Stream Compression و یا Chroma Subsampling این کار را انجام دهید.
اما Thunderbolt 5 می‌تواند فراتر از DisplayPort 2.1 نیز رفته و تنها از طریق یک پورت تایپ سی تاندربولت 5 به 3 مانیتور 4K با رفرش ریت 144Hz یا دو مانیتور 6K تصویر دهد.
بیشتر بخوانید: تفاوت رفرش ریت و فریم ریت
پاور دلیوری در Thunderbolt 5
در نهایت شاهد بهبود مشخصات فست شارژ با فناوری پاور دلیوری در اتصال تاندربولت 5 خواهیم بود. فناوری پاور دلیوری در تاندربولت 4 بدین معنا بود که لپتاپ شما باید حداقل 100 وات توان شارژ دریافت می‌کرد و این توان می‌توانست تا 140 وات نیز بالا برود.
در تاندربولت 5 حداقل مقدار توان شارژ 140 وات خواهد بود، بدین معنا که لپتاپ شما اگر دارای پورت تاندربولت 5 باشد، با سرعت حتی بیشتری شارژ خواهد شد. حداکثر توان شارژ نیز تا 240 وات با تاندربولت 5 افزایش پیدا خواهد کرد که می‌تواند هر لپتاپ گیمینگی را بدون مشکل و با سرعت بالا شارژ کند.
جمع‌بندی
تاندربولت 5 نسخه جدید فناوری تاندربولت است که نسبت به تاندربولت 4 دارای دو برابر پهنای باند دو طرفه از 40Gbps به 80Gbps و تا 120Gbps پهنای باند به صورت یک طرفه است و می‌تواند به 3 مانیتور 4K با رفرش ریت 144Hz تصویر دهد؛ از پروتکل‌های PCIe، DisplayPort 2.1، USB 4 Version 2.0 و USB PD پشتیبانی می‌کند و توان فست شارژ آن از بازه 100 تا 140 وات به 140 تا 240 وات افزایش پیدا کرده‌است.
پورت تاندربولت 5 پورتی نخواهد بود که جایگزین تاندربولت 4 در تمامی دستگاه‌ها شود، بلکه پورتی خواهد بود که در کامپیوترها و لپتاپهای فوق‌العاده گران قیمت و حرفه‌ای و گیمینگ بسیار قدرتمند وجود خواهد داشت.
